UPOZORENjE VOĆARIMA KOJI VRŠE ZELENU REZIDBU.


Zelena rezidba u voćarstvu podrazumeva odsecanje suvišnih mladara i dela zelene mase iz krune voćaka u toku vegetacije .Zelena rezidba se može izvoditi u cilju formiranja uzgojnog oblika ili kasnije radi regulisanja rodnosti.


Kod rodnih stabala se zelenom rezidbom uklanjaju vodopije i svi suvišni mladari, time se na samoj krošnji voćke stvaraju povoljni uslovi za diferenciranje rodnih pupoljaka. Istovremeno se smanjuje i nepotrebna listna masa,povećava se provetrenost krune, zaštita se lakše sprovodi i smanjuje mogućnost pojave bolesti.
Plodovi u ovakvim uslovima bolje osvetljenosti imaju lepšu boju.


Zelena rezidba se može sprovoditi od samog početka vegetacije a najčešće kada su mladari 15-20 cm dužine sve do jula meseca kada su mladari već vidno odrveneli. Rano uklanjanje mladara ima za posledicu ponovno izbijanje manjeg broja novih mladara koje treba takođe odstranjivati.


Treba imati na umu da kasno izvođenje letnje rezidbe može izazvati naglo osunčanje plodova koji su do tada bili u senci i njihovo brzo propadanje od sunčevih ožegotina.


Vodopije se sa stabala uklanjaju do osnove. Kod koštičavih vrsta voća, radi boljeg diferenciranja cvetnih pupoljaka, nakon berbe se izvodi prekraćivanje jednogodišnjih prirasta oko ¼ dužine.


Zelena rezidba po pravilu deluje depresivno na biljku jer joj se prekraćuju delovi koji su aktivni u stvaranju hrane za biljku.Ova mera kod mlađih i manje bujnih stabala ili se ne sprovodi ili je slabijeg intenziteta, dok kod bujnijih stabala treba biti jačeg intenziteta, a sve u cilju održanja balansa između bujnosti i rodnosti.



Posledice neplanskog uklanjanja grana pri zelenoj rezidbi -ožegotine od sunca na plodovima



Ekstremno visoke temperature utiču na pojavu ožegotina na plodovima. Štete ponekad potenciraju sami proizvođači agrotehničkim merama. Agrotehničke mere, koje mogu povećati opasnost od pojave ožegotina od sunca, su:



1. Zelena rezidba kod koštičavih vrsta voćaka,



2. Odstranjivanje listova u zoni grožđa u vinogradima.




Na plodovima voćaka koji nisu zaštićeni lišćem, najčešće na južnom ili jugozapadnom delu krošnje, javljaju se štete. Ožegotine od sunca mogu se pojaviti i na listovima voćaka. U većem intenzitetu javljaju se ožegotine u voćnjacima u kojima se obavlja zelena rezidba.


Nakon zelene rezidbe plodovi i listovi voćaka, koji su do tada bili u senci listova i grana, koje su rezidbom odstranjene, direktno su izložene suncu. Listovi i plodovi, koji su se nalazili u senci pre zelene rezidbe, nisu toliko otporni na direktne sunčeve zrake pa na tim delovima često dolazi do oštećenja . Štete na plodovima voćaka razlikuju se od vrste voća, sorte, a zavise i od fenofaze razvoja plodova.


U vinogradima se obavlja skidanje listova u zoni grozdova nakon čega se na listovima i grozdovima javljaju slična oštećenja kao kod listova i plodova voćaka. Oštećenja na grozdovima se razlikuju zavisno od faze grozdova u kojoj je došlo do pojave šteta i od sortimenta.




dip.inž.voćarstva i vinogradarstva Dejan Tonić




Po nekim podelama imamo tri tipa podela ožegotina:


- oštećenja epidermalnih i subepidermalnih ćelija koja nastaju kada temperatura površine ploda malo preko 50 stepeni. Tada tkivo nekrotira.

- oštećenja epidermalnih ćelija i tu dolazi do promene boje povređenog dela pokožice.

- fotooksidativna oštećenja nastaju usled naglog izlaganja zasenjenih plodova Sunčevom zračenju.


Ova poslednja nastaju kod prejake zalene rezidbe koja se nestručno izvede a bude od ključnog značaja.


Po nekim istraživanjima stepen proizvodnog rizika u Srbiji najveći je u Smederevu i Aleksandrovcu 13.2, Jagodini 12.6 i Negotinu 12.0. Takođe treba napomenuti da temperatura onih delova ploda koji su direkno izloženi Sunčevom zračenju u odnosu na temperaturu vazduha može biti i 15-18 stepeni, dok zasenjeni delovi imaju oko 8. Do ovih razlika dolazi ne samo zbog temperature vazduha već i zbog inteziteta Sunčevog zračenja, brzine vetra, inteziteta transpiracije, vlažnosti vazduha, veličine ploda...


Realno gledano, štete koje nastaju kao posledica oštećenja plodova od ožegotina se mere milionskim iznosima. Zbog globalng zagrevanja i povećanja vrednosti UV zračenja u budućnosti se mogu očekivati i veći proizvodni gubici.



Marković Boban Dipl. Inž. poljoprivrede