Stajnjak predstavlja sporedni proizvod u stočarskoj proizvodnji. Da bi postigao svoj efekat, neophodno je da se obrati pažnja na njegovu negu, kako bi se u ratarskoj proizvodnji upotrebio kao zgoreli stajnjak ili organsko đubrivo. Samo u takvom obliku predstavlja pravi izvor hranljivih materija koje su dostupne za pravilno korišćenje ratarskih kultura.


Zgoreli stajnjak poseduje sledeće osobine:

- sadrži sve hranljive materije neophodne u ishrani biljaka;

- zbog niske koncentracije ovih elemenata kombinuje se sa mineralnim đubrivima;

- obogaćuje zemljište organskim materijama;

- popravlja strkturu zemljišta i opšte stanje zemljišta i čini ga nezamenljivim za sve vidove biljne proizvodnje.



Zbog navedenih osobina zemljište, koje treba đubriti svake treće godine, lakše se obrađuje, a usevi bolje podnose sušu, zbog značajno boljeg vodno-vazdušnog režima, tj. osobina.


Obzirom na iznete osobine stajnjaka i njegov značaj za rentabilnost ratarske i voćarske proizvodnje, neophodno je da proizvođači koji se bave stočarskom proizvodnjom posebnu pažnju posvete uređenju đubrišta, tj. lagerovanju i pakovanju stajnjaka.



Pri tome, posebnu pažnju treba obratiti da đubrište:

- bude postavljeno na severnoj ili istočnoj strani staje;

- bude na suprotnoj starani od zgrade za stanovanje, najmanje 10 m, a od bunara više od 20 m i to na nižem nivou;

- obezbediti da u đubrište ne prodire voda iz okolne sredine ili sa strehe susednih zgrada;

- bude zaklonjeno od vetrova i u hladu, a što se može postići sadnjom drveća, podizanjem zaštitnog zida ili nastrešnice i tako u potpunosti sprečiti uticaj padavina, sunca i vetra;

- bude pristupačno vozilima radi odvoženja i transportovanja do njive, i

- ima kapacitet koji zavisi od broja grla.

Ako se predviđa iznošenje stajnjaka dva puta godišnje, predvideti oko 3 m2 po grlu, računajući da visina đubrišta iznosi 2 do 3 m.


U zavisnosti od nivoa podzemnih voda, đubrište se može izgrađivati kao nadzemno ili ukopano. Obično se izgrađuje u obliku pravougaonika.

Za izgradnju se može koristiti različiti građevinski materijal. Najbolji je beton, zatim lomljen kamen, zidan u cementnom malteru, betonski blokovi ili opeka zidana i presvučena betonskim slojem.




dr Radosav Vujić