Sunčanica i toplotni udar su oboljenja mozga i produžene kičmene moždine izazvane prejakim zagrevanjem preko leta. Zagrevanje pomenutih organa dovodi do poremećaja nervnih centara za disanje i krvotoka u mozgu. Sunčanicu izazivaju sunčevi zraci koji neposredno deluju na lobanju, a tolplotni udar dolazi za vreme sparine i omorine prilikom napornog kretanja, za vreme transporta, kao i teranja životinja u stajama i štalama.


Ako sunčevi zraci padaju direktno na glavu životinje, onda izazivaju hipertermiju mozga dovodeći do prekomernog zagrevanja moždane mase što dovodi do kočenja vazomotornih centara za disanje i krvotok. Kod toplotnog udara za vreme toplih, tmurnih i sparnih dana životinje nisu u stanju da odaju suvišnu toplotu, koja se nakuplja u organizmu, izazivajući povišenu toplotu tela, što dovodi do paralize nerava.



Kod pojave sunčanice nastaje brzo otupelost, malaksalost, nesuguran hod, posrtanje, testiranje, znojenje, ubrzan rad srca sa neopipljivim pulsom, ubrzano i na mahove otežano disanje. Temperatura tela je visoka (42 do 45 stepeni), ali kasnije opadne. Ponekad životinje dožive kolpas sa subnormalnom temperaturom. Pre uginuća životinje drhte i uginu uz grčeve. Smrt može da nastupi iznenada ili za 1 do 3 dana. Kod toplotnog udara obolela životinja se sruši na zemlju i ponekad iznenadno ugine. Pojavljuju se isti znaci kao i kod sunčanice.


Obolelu životinju treba smestiti u hlad i polivati hladnom vodom, a na lobanju stavljati hladne obloge i davati vazokonstriktore, kao što su kamfor ili kofein. Kod otežanog disanja pokušati sa veštačkim disanjem, a kod hipertermije treba pušati krv.


Za vreme toplog leta životinje treba držati pod nadstrešnicom i ne terati ih po vrućini na pašu, već to raditi ujutru i uveče. Staje treba isto provetravati, a najbolje je da se vrata i prozori drže otvoreni.




dr Radosav Vujić