Integralna biljna proizvodnja sadrži sve elemente konvencionalnih sistema biljne proizvodnje,ali hemijske mere zaštite se preporučuju kada su iscrpljene druge mere u borbi protiv biljnih bolesti, štetočina i korova. Osim agrotehničkih mera u sistemu integralnog ratarenja izuzetno su značajne i biološke mere borbe, izveštajno-prognozna služba, integralna zaštita bilja i dr.


Od agrotehničkih mera u integralnoj proizvodnji značajne su:


•plodored

Usled čestog vraćanja nekog useva na isto polje, zemljište se obogaćuje specifičnim organizmima, od kojih su mnogi patogeni i izazivaju takozvane "plodoredne bolesti". Najčešće je reč o poznatim biljnim bolestima ili štetočinama, čija pojava se uvek može dovesti u vezu sa pogrešnom smenom useva.


•izbor sorti i hibrida

Gajenje sorti i hibrida otpornih na parazite i štetočine izuzetno je važno u integralnoj zaštiti bilja. To je najjeftiniji metod suzbijanja, bez štetnih posledica po životnu sredinu. Kod nas je poslednjih 30-40 godina učinjen značajan progres na stvaranju genotipova ratarskih kultura sa visokim potencijalom rodnosti, otpornih prema nekim parazitima.


•obrada zemljišta

Jedna od najznačajnijih agrotehničkih mera u borbi protiv velikog broja štetnih vrsta raznih useva i korova a efekat je veći ukoliko je obrada češća i blagovremena . Kod nas često kasni obrada zemljišta pod raznim usevima, što doprinosi razmnožavanju brojnih vrsta štetočina. Izostavljanje obrade sa prevrtanjem plastice dovodi do jačeg napada biljnih bolesti jer žetveni ostaci ostaju na površini zemljišta,kao i do masovnije pojave višegodišnjih, rizomnih korova.


•đubrenje

Velike količine azota, pogotovo pri jednostranoj mineralnoj ishrani, dovode do razmnožavanja brojnih štetočina i uvećanja osetljivosti biljaka na parazite prouzrokovače bolesti. Fosfor i kalijum najčešće utiču na smanjivanje razmnožavanja više vrsta štetočina. Pravilna i izbalansirana mineralna ishrana, sa NPK đubrivima,utiče na povećanje otpornosti, brzu regeneraciju oštećenih delova, ubrzavanje rasta i brže prolaženje kritičnog perioda na napad štetočina i parazita.



•prostorna izolacija

Kada se prošlogodišnje i novo polje pod istim usevom nalaze jedno pored drugog, od ratarskih useva najugroženiji su šećerna repa, uljana repica i lucerka. Lucerka prostorno treba da bude izolovana na 1-1,5 km, što doprinosi kasnijoj pojavi i smanjivanju štete od lucerkine pipe, sitona, ...


•žetva, berba, vađenje i ubiranje proizvoda

Kod nas često kasni žetva, odnosno berba raznih useva, što povećava gubitke, a doprinosi i pojačanom razmnožavanju brojnih vrsta štetočina i parazita. Nakon žetve strnina, odnošenjem slame sa polja, smanjuje se razmnožavanje skočibuba, a brzo odnošenje žetvenih ostataka, raznih useva, nepovoljno deluje na ishranu i skrivanje raznih glodara.


•navodnjavanje

Nepovoljno utiče na razmnožavanje i doprinosi smanjivanju gubitaka od repine korenove vaši, kukuruzne korenove vaši, ozime sovice, repinog moljca, repinog buvača,... Navodnjavanjem kukuruza u avgustu, uništava se i do 80% jedinki nove generacije kukuruzne pipe, a navodnjavanje repe u julu-avgustu desetkuje populaciju repine pipe, repinog moljca,...


•setva

Važno je pridržavati se optimalnih rokova, dubine setve i količine semena po hektaru. Setvom tolerantnih sorti pšenice u ranijim rokovima, odnsno sorti koje ne podnose napad žitnih muva u kasnijim, znatno se smanjuju gubici.


•borba protiv korova

Ova mera doprinosi smanjenom razmnožavanju brojnih vrsta štetočina, na primer raznih nematoda, puževa, skakavca, nekih stenica,...




Dragan Mijušković, dipl. ing.