Luk je dvogodišnja vrsta koja pripada porodici ljiljana. Zahvaljujući visokoj adaptaciji, razvile su se brojne populacije i sorte prilagođene veoma različitim ekološkim uslovima. Za ljudsku ishranu se u toku godine može koristiti lukovica i cela mlada biljka.


Na osnovu sadržaja suve materije, šećera i eteričnog ulja, sve sorte crnog luka se mogu podeliti u tri grupe:


1. Ljute sorte koje se odlikuju visokim sadržajem suve materije preko 14 %, visokim sadržajem saharoze i eteričnog ulja, a proizvode se iz arpadžika i imaju dobru sposobnost čuvanja.

2. Poluljute sorte sadrže od 10 - 14 % suve materije, imaju podjednak odnos saharoze i monosaharida, mogu da se proizvode iz arpadžika ali i direktno iz semena, a nešto se slabije čuvaju u odnosu na ljute sorte.

3. Slatke sorte sadrže do 10 % suve materije, glukoze, manje eteričnog ulja, proizvode se isključivo direktno iz semena ili rasada u uslovima navodnjavanja i veoma se slabo čuvaju.



Sorte crnog luka se dele i prema obliku, boji i veličini lukovice, prema načinu i cilju proizvodnje i dužini vegetacije.


U crnom luku ima veoma veliki broj jedinjenja koja su bitna u ishrani čoveka i od velike važnosti po zdravlje ljudi. Najviše ima ugljenih hidrata i zanemarljivo malo belančevina i masti. Osnovu biološke vrednosti čine mineralne materije kao što su mineralne soli, naročito kalijuma i sumpora i raznih oligoelemenata kao i vitamina B1,B2,C,E,K, karotena provitamina A, glukozida, eteričnih ulja, biljnih hormona sličnih insulinu, kao i bakteriostatika. Vitamini se mogu podeliti u vitamine rastvorljive u mastima, kao što su npr. A, D, E i K i vitamine rastvorljive u vodi od kojih su B1, B2, B6, PP, H, B12, B3, C, R, B15, U, koenzim Q.


Značajnu ulogu za funkcije ljudskog organizma imaju proteini, koji vrše prenos kiseonika pomoću proteina hemoglobina, zaštitnu ulogu pri prodoru raznih toksina, bakterija i virusa, vrše koagulaciju krvi, učestvuju u kontrakciji mišića...


Zato je crni luk kao namirnica za ljudsku ishranu od izuzetne važnosti.




Gordana Rehak dipl.ing.