Opšti simptomi deficita biogenih elemenata


Azot (N)

Reducirani rast vrha biljke i korena; rast uspravan i vretenast; listovi bledo-žuto-zeleni u ranijim stadijumima, a kasnije postaju žući i čak narandžasti ili crveni; nedostatak vidljiv prvo na donjim listovima, a hloroza se širi od vrha prema bazi lista.



Fosfor (P)

Reducirani rast vrha biljke i korena; rast uspravan i vretenast; listovi plavo-zeleni u ranijim stadijumima, a ponekad tamnije zelene boje nego listovi koji imaju dovoljno fosfora; u kasnijim stadijumima listovi postaju grimizni, a ponekad rubovi posmeđe; prerano dolazi do opadanja listova počevši od starijih.



Kalijum (K)

Vršak lista posmeđi; pojavljuju se rubne ožegotine lista; kod nekih biljnih vrsta razvijaju se smeđe ili svetle pege na listu koje su obično brojnije uz rubove lista; nedostatak je vidljiv prvo na donjim listovima.



Kalcijum (Ca)

Simptomi se uglavnom pojavljuju na mlađim listovima uz vegetacijski vrh rasta; mlađi listovi su izobličeni sa vrhom savijenim unazad i rubovima smotanim prema naličju ili licu lista; rubovi lista mogu biti nepravilni sa smeđim ožegotina ili pegama.



Magnezijum (Mg)

U mlađim stadijumima razvoja na listu se pojavljuje međužilna hloroza s hlorotičnim područjima koja su međusobno razdvojena zelenim stanicama što čini efekt kugličaste prugavosti; simptomi su prvo vidljivi na donjim listovima.

Sumpor (S)

Mlađi listovi su bledo žuto-zelene boje, slično nedostatku azota; rast izdanka je nešto reduciran.



Cink (Zn)

Međužilna hloroza praćena uvenućem hlorotičnog područja; patuljasti rast i skraćenje internodija.



Mangan (Mn)

Svetlozeleni do žuti listovi sa izrazito zelenim žilama; u nekim slučajevima javljaju se smeđe pege na listovima koje zatim nestaju; obično su simptomi vidljivi prvo na mlađim listovima.




Bor (B)

Snažan uticaj na tačke rasta; stabljike i listovi mogu biti znatno izobličeni; smanjena oplodnja; gornji listovi su često žućkasto-crvenkasti i mogu biti sprženi ili skvrčeni.



Bakar (Cu)

Mlađi listovi poprimaju bledozelenu boju sa slabom rubnom hlorozom.



Gvožđe (Fe)

Međužilna hloroza mlađih listova.



Molibden (Mo)

Listovi postaju hlorotični sa smotanim ili kupasto izbočenim rubovima; nedostatak molibdena često u biljkama rezultira i nedostatkom azota.









Hlor (Cl)
Nedostatak hlora u uslovima poljskog uzgoja nije uočen.




Napomena:

Simptomi nedostatka mogu se kod pojedinih biljnih vrsta znatno razlikovati od navedenih. Stoga su navedeni simptomi opšti i ukazuju na osnovne, odnosno najčešće simptome nedostatka.




















Ključ za determinaciju nedostatka hraniva




1. Simptomi na starijem lišću
2. Simptomi na mlađem lišću



1.1. Simptomi uglavnom rasprostranjeni po celoj biljci, donji listovi se suše i odumiru:

Biljke svetlozelene, donji listovi žuti, suše se do smeđe boje, stabljike postaju kraće i tanke - N

Biljke tamnozelene, često vidljiva crvena ili ljubičasta boja, donji listovi žuti, suše se do tamnozelene boje, stabljike postaju kraće ili tanje - P



1.2. Simptomi uglavnom lokalizovani, donji listovi se ne suše, ali su šareni ili hlorotični, rubovi lista ispupčeno kupasti ili naborano zavrnuti

Listovi prošarani ili hlorotični, ponekad pocrvene, nekrotične pege, stabljike tanke - Mg

Listovi prošarani promenom boje ili hlorotični, male nekrotične pege između lisnih žila ili blizu vrha i rubova lista, stabljike tanke - K

Veće nekrotične pege ravnomerno rasprostranjene po listu, ponekad zahvataju i žile, listovi tanki, stabljike kratke - Zn

Rub lišća se uvija uz pojavu rozetavosti, lišće suženo, posebno u donjem delu, česta pojava kauliflorije (cvetovi bez cvetnih stapki) - Mo



2.1. Vršni pupovi odumiru, izobličenost i nekroza mlađih listova

Mlađi listovi svinuti, a zatim venu od vrha i rubova - Ca

Mlađi listovi svetlozeleni u svom donjem delu (osnovica), venu počevši od osnovice, listovi usukano svinuti - B


2.2. Vršni pupovi ne odumiru, ali su hlorotični ili klonuti, bez nekrotičnih pega

Mlađi listovi klonuti i mlohavi, bez hloroze, vršak stabljike slab - Cu



2.2.a. Mlađi listovi hlorotični i nisu klonuti

Male nekrotične pege, žile ostaju zelene - Mn



2.2.b. Bez nekrotičnih pega

Žile zelene - Fe
Žile klorotične - S


Napomena : Opisani su osnovni i najčešći simptomi nedostatka elemenata ishrane, ali se oni često mogu znatno razlikovati od gore opisanih (zavisno od biljne vrste, sorte i agroekoloških uslova).