Pčela je vrsta insekata iz reda opnokrilaca. Glavna osobina svih pčela je da za ishranu sakuplja cvetni polen, kao izvor belančevina i cvetni nektar kao izvor ugljenih hidrata. Na Zemlji postoji oko 20 000 vrsta pčela rasprostranjenih u svim područijima svieta izuzev Antarktika. Veličina pčele se kreće od 2 mm do 4 cm. Pretežno su crne ili sive boje.



Osnovna podela je prema načinu njihovog života na solitarne i društvene pčele.

Solitarne pčele žive usamljenički život tako da svaka ženka pravi sopstveno gnezdo u tlu gde gradi zemljane komore za polaganje jaja i odgajanje larvi.

Društvene pčele su pčele koje žive društvenim životom i kod kojih jedinke van pčelinje zajednice ne mogu da prežive. Postoji više stotina vrsta društvenih pčela, koje grade složenu, visoko organizovanu zajednicu. Unutar društva postoji jasna podela uloga zavisno od pola i starosti pčela. Tako da određene pčele se brinu za odbranu, sakupljanje hrane, razmnožavanje, čistoću, klimatizaciju itd. Granica nije oštra pošto postoje pčele koje žive isto kao solitarne, osim što više ženki deli isto gnezdo. Neke žive u manjim zajednicama (2 do 7 pčela), neke grade privremene kolonije koje u jesen izumiru i samo oplođena ženka preživi zimu (primer je bumbar). Najznačajnije su medonosne pčele, od koji je najznačajnija vrsta evropsko-afrička medonosna pčela (Apis mellifica L.), koja se uzgaja širom sveta.

Medonosna pčela je društveni insekt, čije društvo sačinjavaju:
- matica (1),
- radilice (od 25 do 150 000 pčela) i
- trutovi (nekoliko stotina).

Pčele imaju svoje dalje i bliže srodnike. Prve pčele živele su usamljenim životom, tj. svaka ženka sakupljala je hranu za sebe i svoje leglo, a tako žive i sadašnje vrste koje su ostale na nižem stepenu razvoja. Međutim, današnja medonosna pčela razvila se kao društvena životinja te živi u velikim zajednicama. Domovina naše medonosne pčele još nije tačno utvrđena, jer su tragovi praistorijskog života pčela vrlo oskudni. Neki naučnici smatraju da je domovina medonosne pčele Indija, dok drugi tvrde da je to srednja Evropa. Međutim, do sada su samo u Nemačkoj, Francuskoj i nekadašnjoj Čehoslovačkoj nadjene okamenjene pčele najstarijih oblika.



Prema svojoj rasprostranjenosti medonosna pčela se deli na tri područja:
- prvo područje obuhvata Evropu, Afriku i Aziju bez južnog i istočnog dela,
- drugo područje obuhvata južnu i istočnu Aziju, tj. Indiju, Kinu i Japan,
- treće područje obuhvata čitav američki kontinent i Australiju (u Severnu Ameriku pčele su prenesene početkom XVII veka, a u Južnu Ameriku i Australiju početkom XVIII veka).

U različitim klimama formirale su se različite rase medonosne pčele. One se međusobno razlikuju po boji i ponašanju. S obzirom na te njihove osobine razlikujemo nekoliko rasa medonosne pčele. Sve rase medonosne pčele mogu se podeliti u dve grupe:

1. crne ili tamne pčele i
2. žute pčele.

- U prvu grupu spadaju kranjska, kavkaska, severnoafrička, zapadnoafrička i madagaskarska pčela.
- Drugoj grupi pripadaju italijanska, žuta kavkaska, grčka, sirijska, palestinska, egipatska i saharska pčela.

Crne ili tamne pčele žive uglavnom u severnim i srednjim delovima Evrope i na Balkanu, dok su žute rase rasprostranjene u južnim delovima Evrope i u centralnom delu Balkanskog poluostrva. Na našim prostorima živi kranjska pčela sa svoja dva varijateta:
- sivka, koja se po spoljašnjim osobinama nalazi izmedju crnih i žutih pčela i
- banatska žuta pčela, koja je verovatno postala ukrštanjem crne i žute.

U crne spadaju: nemačke, kavkaske, grčke.
U žute spadaju: italijanska, žuta kavaska, sirijska, egipatska, kiparska.