Ujedinjene nacije (UNDP) identifikuju preko 40 različitih formi urbane poljoprivrede: od baštovanstva (povrće, voće) do akvakulture, od malih bašti za potrebe jednog domaćinstva do većih bašti namenjenih proizvodnji za prodaju (tržište), uključujući tu i uzgoj raznih vrsta stoke – od živine, zečeva i koza do uzgoja puževa, svilene bube i gajenja pčela. Proizvodnjom hrane u gradovima bavi se blizu 800 miliona ljudi, koji ukupno proizvode oko 15 odsto svjetske hrane.


Nešto kraća definicija u vikipediji kaže da je Urbana poljoprivreda praksa uzgajanja, prerade i distribucije hrane unutar ili neposredno oko gradova (urban and peri-urban) koja osim raznih biljnih useva uključuje i uzgoj stoke, akvakulturu, agro-šumarstvo i hortikulturu.


Iako se ova aktivnost uglavnom odvija u gradovima zemalja u razvoju (u Africi, Aziji i Južnoj Americi) koje karakteriše nedovoljna zaposlenost stanovništva i relativno nizak prosečan standard, njen značaj je ogroman i u zemljama sa ubrzanim rastom. Tako na primer, kineski grad Šangaj (podaci iz: RUAF – Why Urban Agriculture?), koji prema popisu iz 2000-te godine ima oko 17 miliona stanovnika, dobija sa svoje urbane i peri-urbane teritorije oko 60% gradskog povrća, 100% mleka, 90% jaja i 50% potrebnih količina svinjskog i živinskog mesa.


Tranzicija ka proizvodnji hrane u gradovima sve je prisutnija i u razvijenom delu sveta: u Britaniji je dozvoljeno držanje koka-nosilja (u kavezima) u baštama gradskih porodičnih kuća; lokalna uprava u jednom belgijskom gradu ponudila je svojim građanima potpuno besplatno kavez sa po dve koke-nosilje – sa jedinom obavezom da ih hrane organskim "otpadom" iz porodične kuhinje (da se smanje količine komunalnog otpada); gradonačelnik Londona je tokom 2008. godine otvorio oko 1500 lokacija u gradu za uzgajanje povrća; u nemačkim i britanskim gradovima mogu se videti košnice sa pčelama u baštama privatnih kuća ali i na krovovima gradskih solitera, pa čak i na krovu britanskog parlamenta; na ravnim krovovima visokih zgrada u američkim gradovima (čak i na njujorškom Menhetnu) ljudi uzgajaju organsko povće, drže kokoši u kavezima i uzgajaju pčele, a postoje i restorani koji isključivo služe hranu proizvedenu u gradu.


I pored izuzetnog značaja ove aktivnosti na obezbeđivanju hrane za deo gradskog stanovništva, kao i njenog značaja u reciklaži gradskog smeća organskog porekla, lokalne vlasti najčešće zabranjjuju proizvodnju hrane u gradovima ili se prema njoj odnose kao prema nužnom zlu. Uz par izuzetaka, proizvodnja hrane u gradovima se doskora odvijala bez institucionalizovane pomoći poljoprivrednih stručnjaka i urbanih planera.


Urbana poljoprivreda je važan deo koncepta lokalizacije hrane i neophodan sastojak modela Održivih gradova, pa zato interes za njom raste u svim delovima sveta. Njome se obavlja produktivna reciklaža organskog otpada u gradovima i proizvodi zdrava organska hrana (koja u proizvodnji traži više ljudskog rada), skraćuje transport između mesta proizvodnje hrane i mesta njene potrošnje (smanjivanje troškova kao i emisije štetnih gasova), podiže nivo ekonomskih aktivnosti u gradovima i stvaraju nova radna mesta (kupovinom lokalne hrane novac se reinvestira u lokalnu ekonomiju) a ozelenjavanjem gradskih površina (raznim biljnim usevima) smanjuje se efekat već ispuštenog ugljen-dioksida.


Više od jedne trećine hrane u bogatim zemljama završi kao otpad (ostatak jela, hrana kojoj je istekao rok upotrebe, otpaci kod pripreme hrane). Veći deo gradskog đubreta je zapravo organskog porekla pa njegovo sakupljanje, iznošenje i deponovanje troše značajan deo sredstava iz gradskog budžeta. Raspadanjem organske materije na deponijama stvara se metan, gas koji utiče na globalno zagrevanje i promenu klime i koji je, kao gas sa efektom staklene bašte trideset puta štetniji od ugljen-dioksida.


Reciklaža organskog otpada preko urbane poljoprivrede odvija se kroz proces njegovog ponovnog korišćenja kao hraniva, i to uglavnom u dva vida: njegovim kompostiranjem dobija se organsko đubrivo za biljnu proizvodnju a jedan deo organskog đubreta je odlično hranivo za stoku (proizvodnja mesa, mleka, jaja i dr.). Osim čvrstog organskog đubreta, reciklaža gradskog otpada obuhvata i korišćenje (delimično prečišćenih) otpadnih voda za potrebe irigacije poljoprivrednog zemljišta, a u nekoliko zemalja (u Kanadi, SAD i Austriji) već postoje postrojenja za reciklažu fosfora iz gradskog kanalizacionog mulja.


Još u antičkoj Persiji organski otpad iz gradova korišćen je za urbanu poljoprivredu. Maču Pikču je poznat primer ponovne upotrebe vode za irigaciju zelenih terasa za proizvodnju hrane. Tokom svetskih ratova u SAD, Kanadi i Velikoj Britaniji primenjivan je koncept nazvan Victory Garden (bašta pobede) – sađenje hrane na privat­nim parcelama ali i u javnim parkovima. U Nemačkoj se početkom 19. veka pojavio sistem baštovanstva na parcelama od 400 do 500 m2 koje su date na korišćenje pojedincima za malu ili nikakvu naknadu. Pored ovoga drugi sistem koji se danas primenjuje za proizvodnju hrane u urbanim sredinama jeste zajedničko baštovanstvo – na određenim parcelama hranu može uzgajati više korisnika (community gardening). P-Patch je poznati koncept ove vrste karakterističan za Sijetl, SAD.






Tekst preuzet sa http://durmitor.wordpress.com/